شاگردان مکتب عشق

1.  بیکار، مورد غضب خداست

همان‌طور که کار ارزشمند، بالاترین عبادت، جهاد، اطاعت خدا و موجب عزت است و کارگر محبوب پروردگار عالم است، بیکاری زشت و نکوهیده و نادرست و شخص بیکار مورد غضب خدا و نفرت خلق است. امام صادق(ع) نقل می‌کند: «ان الله یبغض کثره النوم و کثره الفراغ». «خواب زیاد و بیکاری زیاد مورد غضب خداست». و حضرت موسی‌بن جعفر(ع) فرمود: «ان‌الله عزوج لیبغض القبر النوام ان الله یبغض العبد الفارغ.» و «به راستی که خداوند خشم دارد به بنده‌ای که زیاد بخوابد و شخص بیکار ورد غضب خداوند است»

2. بیکار عقلش کم می‌شود

کار و فعالیت، فکر و مغز انسان را به کار انداخته و عقل و تدبیر را زیاد می‌کند چنانچه امام صادق(ع) می‌فرماید: «التجاره تزید فی العقل» «تجارت و کار عقل را زیاد می‌گرداند»

3. بیکار، دعایش مستجاب نمی‌شود

انتظاری که فرد بیکار، بدون تلاش دارد که دعایش و احتیاجاتش تأمین شود، بیجا بوده و همان‌طور که پیامبر(ص) فرمود: پنج دسته دعایشان به اجابت نمی‌رسد، یکی از آنها را فرمود: «رجل جلس فی بیته و قال اللهم ارزقنی و لم یطلب».«مردی که در خانه خود بیکار بنشیند و بدون اینکه دنیا تلاش و طلب روزی برود، بگوید: خدایا روزی نصیب من کن، دعایش مستجاب نمی‌شود»

4. بیکاری و فقر

شکی نیست که با کار و تلاش چرخ‌های اقتصادی به راه افتاد. و نیازمندی‌های مردم فراهم می‌شود و بیکاری سبب رکود اقتصادی و پایین آمدن سطح تولید و موجب کمبود و درماندگی و فقر می‌شود. و همان‌طور که امام صادق(ع) در پاسخ به فضیل ‌بن یسار که گفت: من امروز بیکارم، فرمودند، کذلک تذهب اموالکم و اشتد علیه «همین‌طور(با بیکار بودن) مال‌های شما از بین میرود و فقیر می‌گردید و سخت او را مورد نکوهش و توبیخ قرار داد و نیز می‌گوید: من کار را ترک کرده بودم(و فقیر و بی‌سرمایه شدم) امام صادق(ع) فرمود: هرگز، چنین(بیکار) مباش، درب مغازه خود را باز کن وسایل کارت را پهن کن و از پروردگارت روزی بخواه. 

5. بیکار از رحمت خدا بدور است

کسی که کار و تلاش نمی‌کند که مخارج خود و عایله‌اش را تأمین کند و گوشه‌ای از بار جامعه را بر دوش نمی‌کشد بلکه خود و عایله‌اش سر‌باری بر دوش جامعه می‌باشند، ملعون و از رحمت خداوند به دور است، چنانکه پیامبر(ص) فرمود: «ملعون من التی کله علی الناس.» ملعون است هرکس که(کار و تلاش نمی‌کند) و بار و زحمت خود را بر جامعه تحمیل کرده است. و در حدیث دیگر فرمود: «ملعون‌ ملعون من یضیع من یحول» «ملعون از رحمت خدا به دور است، کسی که(بیکار بوده و با درمانده کردن) عایله‌اش را ضایع و بی‌ارزش کند»

6. کم‌کاری بزرگترین عامل بدبختی

همان‌طور که بیکاری زیان‌بار و بیکار مورد نکوهش است. کم‌کاری، سستی و تنبلی نیز نکوهیده و موجب ضرر است و فرد سست، بی‌حال و کم‌کار در امور دنیا و آخرت عقب ‌افتاده و ضرر می‌بیند، لذا، همان‌طور که در روایات اسلامی از بیکاری مزمت و نکوش شده از کم‌کاری و سستی نیز ملامت شده است، چنانکه امام باقر(ع) می‌فرمایند: «این لا بغض الرجل ان یکون کسلانا عن امر دنیا و من کسل عن امر دنیاه فهو من امر آخرته اکسل»: «من دشمن می‌دارم مردی را که در کار دنیایش بی‌حال و سست باشد و در کار آخرتش سست‌تر است» و امام صادق(ع) نیز فرمود: «کسی که در کار عبادت و نمازش سست باشد خیر(و خوبی) در آخرتش نیست و کسی که در اداره امور زندگیش سست و بی‌حال باشد خیر(و خوشبختی) در کار دنیایش نمی‌باشد» و نیز فرمود:«عدو العمل الکسل» «سستی و بی‌حالی دشمن کار است.  

منابع:

وسایل جلد 12(از کتاب کار و کارگر در اسلام)  

وسایل ج 12 حدیث 9   

وسایل ج 12 حدیث 3   

وسایل ج 12 حدیث 1و4و9   

سفیته البحار ج 1 ص 448 

اهمیت کار و ارزش کارگر در اسلام، دفتر امور فرهنگی تبلیغات اسلامی، چاپ نشر 1377  

اهمیت کار و مفاسد بیکاری، دفتر امور فرهنگی، از وزارت کار و امور اجتماعی   

وسایل ج 13 ص245 و ص246

دلنوشته های یک طلبه @Mohamadrezahadadpour

آقا جان سلام! امیدوارم از ما راضی باشید و حال و هوای کربلاتون همیشه معطر به بوی سیب و صفای حسینیتان باشد. ببخشید مزاحمتون شدم. میخواستم به سوالات زیر پاسخ بدید و چشم و گوش و دل و جان ما ارادتمندانتون را نورانی کنید.

سوال اول: مشکلات زیادی در زندگی دنیا پیش میاد. به هرکسی هم نمیشه مراجعه کنیم. بالاخره حساب کتاب داره. از نظر شما پیش کی بریم؟ چه معیارهایی را برای انتخابشون انتخاب کنیم؟

ج) جز به یکى از سه نفر حاجت مبر: به دیندار، یا صاحب مروت، یا کسى که اصالت خانوادگى داشته باشد. (تحف العقول ، ص 247)

سوال دوم: در ایام تبلغات انتخابات ریاست جمهور و شورای شهر و روستا هستیم. بعضی از نامزدا جوری حرف میزنن و تبلیغ میکنند که اصلا بوی خدمت و تکلیف و … نمیده و دست به هر کاری میزنند که نظر و رای مردم را جلب کنند. نظر شما درباره اونا چیه؟

ج) رستگـار نمی شوند مـردمـى که خشنـودى مخلـوق را در مقـابل غضب خـالق خریدنـد. (بحارالانوار،ج 44،ص383)

سوال سوم: آقا جان! از نظر شما کدوم نامزد، به معیار شیعه بودن و پیرو شما بودن نزدیک تر است؟

ج) کسی شیعه ماست که قلبش از هرناخالصی و حیله و تزویر پاک است. (التفسیر المنسوب الی الامام الحسن العسکری علیه السلام ص309)

سوال چهارم: بنظر شما کدوم جناح و حزب، زودتر ناامید تر میشه و نگران تر هست؟

ج) آن که در کاری که نافرمانی خداست بکوشد امیدش را از دست می دهد و نگرانیها به او رو می آورد. (الکافی،ج2،ص373)(الکافی،ج4،ص117)

سوال پنجم: بعضی ها خیلی در طول مصاحبه ها و مناظره ها ادعای دوستی و دلسوزی برای هم میکنند. معیار دوستی و دشمنی از نظر شما چیه؟

ج) کسی که تو را دوست دارد، از تو انتقاد می کند و کسی که با تو دشمنی دارد، از تو تعریف و تمجید می کند. (نزهه الناظر،ص88)

سوال ششم: آقا جان! مهم ترین توصیه شما به کاندیداها چیه؟ آخه همه جور حرف و حدیثی میزنند!

ج) چیزى را بر زبان نیاورید که از ارزش شما بکاهد. (جلاءالعیون،ج۲ص۲۰۵)

سوال هفتم: همه ادعای ایمان و اصلاح امور مردم و ادای دین و اینا دارند. چطوری بفهمیم که کدومشون راست میگن و مومن هستند و کدومشون دروغ میگن و منافقند؟

ج) حذر کن از مواردی که باید عذرخواهی کنی ، زیرا مؤمن نه کار زشتی انجام می دهد و نه به عذرخواهی می پردازد، اما منافق همه روزه بدی می کند، و به عذرخواهی می پردازد. ( بحار الانوار، ج 75، ص120 )

سوال هشتم: بعضی ها مدام از مجرمان و افراد مسئله دار و فتنه جو حمایت میکنند اما از یه طرف دیگه، ادعای خدمت رسانی و صلاح و خیر مردم را دارند. توصیه شما به اینجور آدما چیه؟

ج) همنشینی با سفلگان و افراد پست ناپسند است و همدمی گناهکاران موجب بدبینی مردم و از دست دادن اعتماد و اعتبار است. (بحارالانوار، ج75، ص 122)

سوال نهم: بعضی ها وقتی رای آوردند، فقط به یه سری افراد خاص و خواص خودشون خدمات رسانی میکنند اما گزارشش را به نام همه مردم تمومش میکنند! نظرتون چیه؟

ج) بخشنده‌ترین مردم کسی است که به آنکه چشم امید به او نبسته، بخشش ‌کند نه به کسی که برای او نفع داشته و به او نیازمند است. (کشف ‌الغمّة، ج2، ص30 )

سوال دهم: بعضی از مسئولین ما فقط در ایام انتخابات، مردم را تحویل میگیرند و انواع طرح ها و خدمات را به طرف مردم سرازیر میکنند. اما بعد از رای آوردن، نه میشه آنها را دید و نه تحویلمان میگیرند! به آنها چه توصیه ای دارید؟

ج) نیاز مردم به شما از نعمتهای خدا بر شما است، از این نعمت افسرده و بیزار نباشید. (نزهه الناظر،ص 81)

سوال یازدهم: چطوری بفهمیم که کدام نامزد محترم، عاقل تر و فهمیده تر است؟

ج) به اطرافیانش نگاه کنید! از نشانه‏ هاى خوش‏نامى و نیك‏بختى ، همنشینى با خردمندان است. (بحارالأنوار، ج 75، ص 119)

سوال دوازدهم: بعضی از مسئولین به شدت در رفاه و مناطق بالا شهر زندگی میکنند اما ادعا میکنند که به فکر محرومین هستند! به اونا چه توصیه ای دارید؟

ج) دعا کنند که خدایا! با غرق کردن من در ناز و نعمت، مرا به پرتگاه عذاب خویش مَکشان و با بلایا (گرفتارى‏ها) ادبم مکن. (الدُّرًّةُ البَاهرة من الأصدَاف الطّاهِرة،ص 23)

سوال سیزدهم: بعضی ها کارهای نکرده را هم به اسم خدمات خودشون تموم میکنند! و یا وقتی میخواهند کاری کنند، اینقدر سستی و بیحالی میکنند، که حتی حال سر زدن به محرومین هم ندارند. توصیه شما چیست؟ در چه چیزهایی باید رقابت کنند؟

ج) در خوبى ‏ها با یکدیگر رقابت کنید و در بهره گرفتن از فرصت‏ها شتاب نمایید و کار نیکى را که در انجامش شتاب نکرده‏اید، به حساب نیاورید.(بحارالأنوار، ج 75، ص 121)

سوال چهاردهم: خیلی از دین و اعتماد مردم به دین در این ایام انتخابات سواستفاده میشه! حکایت چیه؟ چرا اینجوریه؟

ج) مردمان بنده دنيايند و دين لقلقه زبان آنهاست و هر جا منافعشان [به وسيله دين ]بيشتر تأمين شود زبان مى چرخانند و چون به بلا آزموده شوند آنگاه دين داران اندكند. (تحف العقول / 245)

شما که امروز در این حوزه ‏ها تحصیل می‏ کنید و می‏خواهید فردا رهبری و هدایت جامعه را به عهده بگیرید، خیال نکنید تنها وظیفه شما یاد گرفتن مشتی اصطلاحات می ‏باشد، وظیفه‏ های دیگری نیز دارید.

شما باید در این حوزه‏ ها خود را چنان بسازید و تربیت کنید که وقتی به یک شهر یا ده رفتید، بتوانید اهالی آن‌جا را هدایت کنید و مهذب نمایید.

از شما توقع است که وقتی از مرکز فقه رفتید، خود مهذب و ساخته شده باشید، تا بتوانید مردم را بسازید و طبق آداب و دستورات اخلاقی اسلامی آنان را تربیت کنید، اما اگر خدای نخواسته در مرکز علم خود را اصلاح نکردید، معنویات کسب ننمودید، به هرجا که بروید العیاذباللّه، مردم را منحرف ساخته، به اسلام و روحانیت بدبین خواهید کرد.

اگر تهذیب در کار نباشد، علم توحید هم به درد نمی‏ خورد.

العلم هو الحجاب ‌الاکبر هرچه انباشته ‏تر بشود علم، حتی توحید که بالاترین علم است، انباشته بشود در مغز انسان و قلب انسان، انسان را اگر مُهذَّب نباشد، از خدای تبارک و تعالی دورتر می‏ کند.

باید کوشش بشود در این حوزه ‏های علمیه، چه حال و چه بعدها کوشش بشود که این‌ها را مهذَّب کنند. در کنار علم فقه و فلسفه و امثال این‌ها، حوزه ‏های اخلاقی، حوزه ‏های تهذیب باشد، و حوزه‏ های سلوک «الی ‌الله ‌تعالی».

شما می‏ دانید که مرحوم شیخ فضل‌اللَّه نوری را کی محاکمه کرد؟ یک معمم زنجانی؛ یک ملای زنجانی محاکمه کرد و حکم قتل را او صادر کرد؛ وقتی معمم، ملا؛ مهذّب نباشد، فسادش از همه‌کس بیشتر است.

در بعض روایات هست که در جهنم، بعضی‌ها- اهل جهنم- از تَعفُّن بعض روحانیین در عذاب هستند، و دنیا هم از تعفُّن بعضی از این‌ها در عذاب است.

منبع: صحیفه امام خمینی رحمه الله