علم بهتر است یا ثروت

پیامبر اکرم(صل الله علیه و آیه و سلم) در شأن و منزلت علی (علیه السلام) فرمودند: «من شهر علمم و علی باب آن»  (تحف العقول، ص ۴۳۰)

جمعی از منافقین چون این سخن را شنیدند به آن حضرت حسادت کردند. نقشه کشیدند بلکه بتوانند با پرسش‌های خویش علی (علیه السلام) را درمانده کنند.  نقشه آنها این بود که ده نفر از میانشان جداگانه نزد حضرت بروند و بپرسند: آیا علم بهتر است یا مال؟ و به چه دلیل؟ اگر پاسخ هر کدام از آنها را یکسان داد فهمیده می شود که علم او اندک است. 

یکی پس از دیگری آمدند و هر کدام از آن حضرت چنین سؤال کردند: علم بهتر است یا مال؟ چرا؟ 

حضرت در پاسخ اولی فرمود: علم، زیرا میراث انبیاء است، ولی مال میراث قارون و هامان و فرعون و عاد و شداد است. 

در پاسخ دومی فرمود: تو باید مال را حفظ کنی ولی علم تو را حفظ می‌کند. 

در پاسخ سومی فرمود: ثروتمند دشمنان بسیار دارد ولی عالم دوستان بسیار دارد. 

در پاسخ چهارمی فرمود: مال با استفاده از آن کاسته می‌شود، ولی با استفاده از علم بر آن افزوده می‌شود. 

در پاسخ پنجمی فرمود: صاحب مال به صفاتی مانند بخل و لئامت خوانده می‌شود اما از صاحب علم با احترام و تجلیل نام برده می‌شود.

در پاسخ ششمی فرمود: در مال ترس دزدیده شدن هست ولی در مورد علم چنین ترسی نیست. تا ده نفر که جواب هر کدام را متفاوت دادند.

دهمین نفر نزد دوستان خود بازگشت و پاسخ علی (علیه السلام) را برای آنها بیان داشت.  در این وقت همه آنها گفتند که خدا و رسولش راست گفتند و بی تردید علی (علیه السلام) باب همه علوم است.  

در این هنگام حضرت فرمود: سوگند به خدا تا زنده هستم اگر همه مردم تا پایان روزگار از من بپرسند در پاسخ آنها درمانده نمی‌شوم و به هر کدام پاسخی جداگانه غیر از پاسخی که به دیگری داده ام خواهم داد.  ️

منبع: شیخ یوسف بحرانی، کشکول، ج ۱، ص ۲۶